ภูมิปัญญาท้องถิ่น

ด้านเกษตร

          กศน.ตำบลคลองเขื่อน  มีภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านเกษตร   จำนวนทั้งสิ้น  2 ท่าน ประกอบด้วย

ชื่อ-สกุลนายกิตติภาพ   มงคล

วัน เดือน ปีเกิด 5 มกราคม พ.ศ.2494  ที่  ตำบลคลองเขื่อน  อำเภอคลองเขื่อน  (เดิมอยู่เขตอำเภอบางคล้า)  จังหวัดฉะเชิงเทรา  เป็นบุตรของนายปาน  นางบุญช่วย  มงคล  ปัจจุบันอายุ 55 ปี

ที่อยู่ปัจจุบัน  บ้านเลขที่ 93/1  หมู่ที่ 3  ตำบลคลองเขื่อน  อำเภอคลองเขื่อน  จังหวัดฉะเชิงเทรา 

ประวัติครอบครัว

          นายกิตกิภพ มงคล  สมรสกับนางประจวบ  มงคล  (สกุลเดิม  พิพิธจันทร์)  เมื่อปี พ.ศ. 2518  มีบุตรชาย 2 คน  คือ

1.นายวรพจน์   มงคล   จบการศึกษาระดับปริญญาตรี  มหาวิทยาลัยแม่โจ้

2.นายวัชระ  มงคล  จบการศึกษาระดับปริญญาตรี  มหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร์

ประวัติการศึกษา

          พ.ศ. 2505  จบชั้นประถมศึกษาปีที่ 4  โรงเรียนประชาบาลวัดคลองเขื่อน 

ตำบลคลองเขื่อน  อำเภอคลองเขื่อน  จังหวัดฉะเชิงเทรา 

          พ.ศ.  2545  จบชั้นประถมศึกษาปีที่ 6  จาก  ศูนย์บริการการศึกษานอกโรงเรียนกิ่งอำเภอคลองเขื่อน  จังหวัดฉะเชิงเทรา 

          พ.ศ.  2549  จบการศึกษาระดับ  มัธยมศึกษาตอนต้นจาก  ศูนย์บริการการศึกษานอกโรงเรียนกิ่งอำเภอคลองเขื่อน  จังหวัดฉะเชิงเทรา

          พ.ศ. 2549    ได้รับปริญญากิตติมาศักดิ์ จากมหาวิทยาลัยราชภัฎราชนครินทร์  

ประวัติการทำงาน

หลังจากจบการศึกษาชั้นประถมศึกษา  ได้ช่วยพ่อแม่ประกอบอาชีพการทำนาที่บ้าน  เมื่อสมรสแล้ว  จึงแยกครอบครัวมาทำสวนมะม่วง  เนื่องจากนายกิตติภพ   มงคล   มีความตั้งใจที่จะขวนขวายใฝ่หาความรู้ในการเกษตรอยู่เสมอ  แรกเริ่มได้ขอสมัครเข้ารับการอบรมวิชาการด้านต่างๆ  ที่ทางราชการจัดขึ้น  และนำความรู้ที่ได้รับจากการอบรมมาพัฒนาอาชีพการเกษตรของตนเองอยู่ตลอดเวลา  ในปีพ.ศ.2534   ได้นำความรู้เกี่ยวกับการผลิตมะม่วงให้มีผลผลิตนอกฤดูมาใช้เป็นรายแรกๆของจังหวัด   และประสบความสำเร็จสามารถอายผลผลิตได้ปีละ 2 ครั้ง  ทำให้เทคโนโลยีการผลิตมะม่วงนอกฤดูเป็นที่เข้าใจแพร่หลายทั่วไปในอำเภอคลองเขื่อน

          ต่อมาในปี พ.ศ.2543  ได้เข้ารับการอบรมการผลิตปุ๋ยอินทรีย์น้ำ (ปุ๋ยชีวภาพ)  เพื่อนำมาใช้เสริมไปกับการใช้ปุ๋ยเคมี พบว่าการผลิตปุ๋ยอินทรีย์น้ำจากปลากับหอยเชอรี่ได้ผลดีกว่าการใช้ปุ๋ยอินทรีย์น้ำที่ทำจากพืช  การใช้ปุ๋ยอินทรีย์น้ำจากปลากับหอยเชอรี่  โดยการพ่นไปที่ทรงพุ่มจะพบว่าขนาดของผลมะม่วงไม่แตกต่างไปจากการพ่นด้วยปุ๋ยเคมีที่ใช้เป็นอาหารเสริมที่มีขายในท้องตลาด  ทำให้ประหยัดค่าใช้จ่ายในการผลิตลงได้มาก  จากการได้รับการอบรมการผลิตปุ๋ยอินทรีย์น้ำ  และนำมาใช้อย่างได้ผล  ทำให้องค์การบริหารส่วนตำบลต่างๆ  ในกิ่งอำเภอคลองเขื่อนเชิญนายวิเชียร  มงคล  ไปเป็นวิทยากรแก่เกษตรกรในการผลิต  และใช้ปุ๋ยอินทรีย์น้ำจากปลาและหอยเชอรี  นอกจากนี้  กรมพัฒนาที่ดิน  กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ได้เชิญนายกิตติภพ  มงคล  ไปเป็นวิทยากร  บรรยาย  และสาธิตการผลิตและการใช้ปุ๋ยอินทรีย์น้ำจากปลาและหอยเชอรี่แก่หมอดินอาสา  ของจังหวัดฉะเชิงเทราและพัฒนาที่ดินเขต2  ของกรมพัฒนาที่ดิน

ในปี  พ.ศ.2544  นายกิตติภพ  มงคลได้นำสมุนไพรต่างๆ  ได้แก่  ตะไคร้หอม  เมล็ดสะเดา  ต้นสาบเสือ  และรากของหนอนตายยาก  มาหมัก  โดยวิธีที่คล้ายกับการผลิตปุ๋ยอินทรีย์น้ำ  แบะนำไปพ่นต้นมะม่วง  พบว่าสามารถป้องกันแมลงต่างๆ  ที่ทำลายมะม่วงได้  และยังพบว่าศัตรูธรรมชาติของแมลงทำลายมะม่วง  เช่น  แมงมุม  ตั๊กแตนตำข้าว  กิ้งก่า  และอื่นๆ  ไม่ได้ถูกทำลายลงไปด้วย  ทำให้ความสมดุลของระบบนิเวศน์กลับคืนมา

นอกจากนี้ยังได้นำรากของสมุนไพรว่านน้ำ  กระเทียม  มาสกัดด้วยเหล้าขาว  นำไปฉีดมะม่วงก่อนและขณะออกช่อ  พบว่าสามารถป้องกันโรคแทร็กโนสของมะม่วงได้ดี  ทำให้ผลผลิตไม่มีการปนเปื้อนของสารเคมี  ในความรู้ด้านนี้ทำให้องค์การบริหารส่วนตำบลบางโรง  องค์การบริหารส่วนตำบลบางเล่า  ศูนย์บริการการถ่ายทอดเทคโนโลยีตำบลบางตลาดเชิญนายกิตติ  มงคล  ไปเป็นวิทยากรให้ความรู้แก่เกษตรกร

นอกจากนี้กรมพัฒนาที่ดินได้เชิญไปร่วมบรรยายเกี่ยวกับเกษตรอินทรีย์  ที่พิพิธภัณฑ์การเกษตรอินทรีย์วิถีชีวิตเศรษฐกิจพอเพียร

ในปี  พ.ศ.2546  ซึ่งได้มีการรณรงค์การปลูกหญ้าแฝกมาปลูก  ทำให้สามารถป้องกันการพังทลายของดิน  นายกิตติภพ  มงคล  ได้นำหญ้าแฝกมาปลูกขอบร่องสวน  ทำให้สามารถป้องกันการพังทลายของร่องสวนได้  ในการนี้  ทำให้ไม่ต้องเสียค่าแรงงานลอกดินซึ่งพังทลายเนื่องจากถูกน้ำฝนชะล้าง  ซึ่งถ้าไม่ปลูกหญ้าแฝกเพื่อป้องกันการพังทลายของดินแล้ว  จำเป็นจะต้องจ้างแรงงานลอกดินขึ้นทุกปี  นอกจากนี้เมื่อหญ้าแฝกโตขึ้น  ก็ตัดใบหญ้าแฝกปีละ 5-6  ครั้ง  นำไปคลุมหน้าดินในสวน  นอกจากจะเป็นการรักษาความชุ่มชื้นให้กับหน้าดินแล้ว  ยังเป็นการป้องกันวัชพืชได้อย่างดี  โดยไม่เสียค่าแรงงานในการกำจัดวัชพืช  นอกจากใช้ใบหญ้าแฝกเป็นวัสดุคลุมดินแล้ว  ในฤดูแล้งซึ่งมีวัชพืชขึ้นน้อย  สามารถตัดใบหญ้าแฝกไปคลุมใต้ทรงพุ่มมะม่วง  และโรยทับด้วยปุ๋ยอินทรีย์ไปในตัว  นอกจากจะทำให้คุณภาพทางกายภาพของดินดีขึ้นแล้ว  ยังเป็นการเพิ่มธาตุอาหารให้กับมะม่วงด้วย

เนื่องจากได้ประสบความสำเร็จตามสมควรในการปฏิบัติงานของตนเอง  ทำให้สวนมะม่วงของนายกิตติภพ  มงคล  ได้รับการแต่งตั้งให้เป็น  ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง  ชุมชน  โดยกรมพัฒนาที่ดิน  การทรวงเกษตรและสหกรณ์  และสวนของนายกิตติภพ  มงคล  ยังได้รับการรับรองจากกรมวิชาการเกษตร  ให้เป็นแหล่งผลิตพืช (GAP)  ในโครงการความปลอดภัยอาหาร (Food Safety) ทำให้ผลผลิตมะม่วงของนายกิตติภพ มงคล ได้รับเครื่องหมายรับรองคุณภาพ “Q” 

          เมื่อได้ผลดีจากการที่ได้รับการอบรมมาปฏิบัติจริง  ทำให้ทางหน่วยงานราชการต่างๆ  ขอให้นายกิตติภพ  มงคล  ได้เข้ารับการอบรมในด้านอื่นๆ  อีกเป็นจำนวนมาก  เพื่อให้นายกิตติภพนำความรู้ที่ได้มาเผยแพร่แก่เพื่อนเกษตรกร  โดยการเป็นวิทยากรในด้านต่างๆ  ให้แก่ชุมชน  บริเวณใกล้เคียง  และสถานที่อื่นๆ  ในต่างจังหวัด  ที่หน่วยงานราชการต่างๆ  จัดขึ้น

ตำแหน่งหน้าที่การงาน

1. เป็นคณะทำงานเพื่อพิจารณาคัดเลือกหมู่บ้านเป้าหมายในโครงการพัฒนาศักยภาพของหมู่บ้าน/ชุมชน (SML)  แต่งตั้งตามคำสั่งกิ่งอำเภอคลองเขื่อน  ที่ 116/2548  ลว. 6  มิถุนายน 2548  เรื่อง  แต่งตั้งคณะทำงานเพื่อพิจารณาคัดเลือกหมู่บ้านเป้าหมาย
2. คณะอนุกรรมการสนับสนุนและติดตามการดำเนินงานกองทุนหมู่บ้านระดับอำเภอ  กิ่งอำเภอคลองเขื่อน
3. ประธานศูนย์ประสานงานองค์กรชุมชน  ระดับอำเภอ  (ศอช.อ.)  กิ่งอำเภอคลองเขื่อน
4. คณะทำงานแก้ไขปัญหาความยากจนระดับอำเภอ  อำเภอคลองเขื่อน  แต่งตั้งตามคำสั่งกิ่งอำเภอคลองเขื่อน  ที่  ฉช  1117/1836  ลว.  26 กันยายน  2549  เรื่อง  การจัดการความรู้เพื่อขับเคลื่อนยุทธศาสตร์การแก้ไขปัญหาความยากจนเชิงบูรณาการ
5. เหรัญญิกศูนย์สงเคราะห์ประจำหมู่บ้าน
6. เป็นวิทยากรหมอดินอาสาประจำกิ่งอำเภอคลองเขื่อน
7. อาสาสมัครกระทรวงแรงงานระดับตำบล
8. อาสาสมัครกระทรวงแรงงานระดับตำบล
9. เป็นอาสาพัฒนาประชาชนประจำปี  2550-2551  แต่งตั้งตามคำสั่งกิ่งอำเภอคลองเขื่อน  ที่ 218/2549  ลว. 12 กันยายน 2549  เรื่อง  แต่งตั้งอาสาพัฒนาชุมชน (อช)  ประจำปีงบประมาณ 2550-2551
10. วิทยากรเศรษฐกิจพอเพียงกิ่งอำเภอคลองเขื่อน
11. เป็นคณะกรรมการคัดสรรหมู่บ้าน  Smart  Village  กิจกรรมพัฒนาองค์กร  เครือข่ายชุมชนดีเด่น  ประจำปี  2549  แต่งตั้งตามคำสั่งจังหวัดฉะเชิงเทรา  ที่  470/2549  ลว.  7  มีนาคม 2549
12. เป็นกรรมการด้านการจัดการความรู้ในส่วนราชการ  และคณะกรรมการจัดการความรู้กิ่งอำเภอคลองเขื่อน  ตามคำสั่งจังหวัดฉะเชิงเทรา  ที่ 1881/2549  ลว.  5 กันยายน  2549

ตำแหน่งหน้าที่การงานทางสังคม

1.               กรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานของโรงเรียนวัดคลองเขื่อน

2.               กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิประจำกิ่งอำเภอคลองเขื่อน

3.               กรรมการประเมินผลงานขององค์การบริหารส่วนตำบลคลองเขื่อน

4.               อาสาสมัครฝนหลวงประจำตำบล

5.               อาสาสมัครกระทรวงแรงงานระดับตำบล

6.               อาสาสมัครของกรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชนระดับหมู่บ้าน

7.               อาสาสมัครพิทักษ์สิ่งแวดล้อมระดับชุมชน  ของจังหวัดฉะเชิงเทรา

8.               รองประธานกลุ่มอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมลุ่มแม่น้ำบางปะกง  ส่วนกิ่งอำเภอคลองเขื่อน

การบำเพ็ญประโยชน์ทางสังคม

          จากการได้รับการอบรมด้านต่างๆ  ทั้งในด้านการเกษตรกร  การพัฒนาชุมชน  การสาธารณสุข  การยุติธรรม  นายกิตติภพ  มงคล  ได้ปฏิบัติหน้าที่ในด้านต่างๆ  ตามความจำเป็นที่เกิดขึ้นเป็นกรณีไป  เช่น  แนะนำการป้องกันและวิธีปฏิบัติในกรณีการแพร่ระบาด  ของไข้หวัดนก  ป้องกันการแพร่ระบาดของโรคไข้เลือดออก  โดยการนำทรายอะเบทไปใส่ตุ่มน้ำใช้  และแนะนำให้ใช้ผ้าขาวบางปิดปากตุ่มน้ำกินของชาวบ้าน  นอกจากนี้ยังต้องปฏิบัติงานพ่นหมอกควันกำจัดยุงลายด้วยตนเอง

          ในด้านแรงงานและสวัสดิ์การสังคม  นายกิตติภพ  มงคล  มีหน้าที่ดูแลการหลอกลวง  แรงงานในหมู่บ้าน  กระจายข่าวตำแหน่งงานว่าง  แนะนำให้บุคคลในวัยแรงงานเข้ารับการอบรมเพื่อพัฒนาแรงงาน  ตามคำขอของกระทรวงแรงงานและสังคม

          ร่วมฟื้นฟูประเพณีตามเทศกาลต่างๆ  เช่น  พิธีลอยกระทง  และประเพณีงานสงกรานต์  โดยนำวงดนตรีไทยไปร่วมบรรเลงในงาน  จากการเสียสละแรงกาย  แรงใจและเวลา  ทำให้ได้รับเลือกเป็นคนดีศรีคลองเขื่อน  ของอำเภอคลองเขื่อน

การมีส่วนร่วมกับสถาบันการศึกษา

1.               ได้รับการขอร้องให้  นายกิตติภพ  มงคล  สอนวิชาความรู้เกี่ยวกับเกษตรปลอดภัยจากสารพิษ  สัปดาห์ละ 1  ชั่วโมง  โดยนำนักเรียนมาเรียนที่สวน  เนื่องจากทางโรงเรียนไม่มีแปลงเกษตร

2.               ช่วยสอนดนตรีไทยให้กับนักเรียนโรงเรียนวัดคลองเขื่อน  เนื่องจากนักเรียนจะต้องเรียนดนตรีไทยเมื่อเข้าระดับมัธยม

3.               เป็นวิทยากร  ในกิจกรรม  “ค่ายรักษ์น้ำและสิ่งแวดล้อม”  โรงเรียนก้อนแก้วตำบลก้อนแก้ว  อำเภอคลองเขื่อน  จังหวัดฉะเชิงเทรา

4.               เป็นที่ศึกษาดูงานของนักเรียนโรงเรียนวัดบ้านกล้วย  อำเภอคลองเขื่อน  จังหวัดฉะเชิงเทรา

จุดเปลี่ยน  แรงบันดาลใจที่ทำให้เกิดการเรียนรู้สะท้อนความคิดที่นำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้แก้ปัญหา  เมื่อก่อนนายกิตติภพ  มงคล  ทำเกษตรปลูกมะม่วง  มะพร้าว  ใช้สารเคมีแยะ  ทำให้สุขภาพไม่ดี  ปวดหัว  ปวดท้อง  ท้องเสียบ่อย  ต่อมาได้มีโอกาสเข้ารับการอบรมเรื่องการทำน้ำหมักชีวภาพ  มาใช้ทดแทนสารเคมี(ปุ๋ย) ซึ่งจัดโดยกรมพัฒนาที่ดิน  และได้ความรู้มาทดลองใช้  ซึ่งได้ผลดี  สุขภาพดีขึ้น  จากนั้นเลยหันมาศึกษาเรียนรู้วิธีการใช้สมุนไพรในการฆ่าแมลง  เพราะต้องการเลิกใช้ยาฆ่าแมลง  หรือใช้ให้น้อยที่สุด  ทำให้ระบบนิเวศภายในสอนไม่เสีย  ปลาก็ไม่ตาย  มีปลาที่ปลอดสารเคมีรับประทาน   

องค์ความรู้  การทำน้ำหมักชีวภาพจากผัก  ผลไม้   การใช้สมุนไพรฆ่าแมลงแทนยาฆ่าแมลง  ปุ๋ยปลา  การปลูกมะม่วงนอกฤดู  การตรวจวิเคราะห์ดินเบื้องต้น

หลักสูตรที่สามารถ่ายทอดองค์ความรู้

ผลงานและเกียรติประวัติที่ได้รับ

ปี  2534

1.               ได้รับโล่รางวัลที่ 1  ในการประกวดมะม่วงพันธุ์ต่างๆ  ในงานวันเกษตรแห่งชาติ

ปี  2538

1.               ได้รับโล่รางวัลที่  1  ในการประกวดมะม่วงพันธุ์เขียวสวย  ในงานวันเกษตรแห่งชาติ

ปี  2543

1.               ได้รับประกาศเกียรติคุณ  โครงการคนดีศรีคลองเขื่อน  สาขาบริการชุมชน

ปี  2544

1.               ได้รับการยกย่องเป็นครูชาวบ้านจากคุรุสภากิ่งอำเภอคลองเขื่อน (ภูมีปัญญาชาวบ้าน)

2.               ได้รับโล่จากสภาวัฒนธรรมแห่งชาติ  (ภูมีปัญญาท้องถิ่น)  จากกระทรวงศึกษาธิการ

ปี  2546

1.               ได้รับเกียรติบัตรจากกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ในฐานะทำคุณประโยชน์ให้แก่กระทรวงในฐานะวิทยากรทางด้านการเกษตร

2.               ได้รับวุฒิบัตรสำเร็จหลักสูตรการอบรมหมอดินอาสาประจำตำบล

ปี  2546

1.               ได้รับพระราชทานเข็มที่ระลึกในการบริจาคโลหิต  จากสภากาชาดไทยครบ 36  ครั้งจากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาสยามบรมราชกุมารี

ปี  2547

1.               ได้รับประกาศเกียรติคุณรางวัล  ผู้นำอาชีพก้าวหน้าที่ดีเด่นด้านเศรษฐกิจของกรมการพัฒนาชุมชนจังหวัดฉะเชิงเทรา

2.               ได้รับเกียรติบัตรตามโครงการ  หนึ่งหมู่บ้าน  หนึ่งความสามารถพิเศษ  ของพัฒนาการชุมชน  จังหวัดฉะเชิงเทรา

ปี  2548

1.               ได้รับโล่รางวัลที่ 1  เป็นเกษตรดีเด่นของจังหวัดฉะเชิงเทรา  และรางวัลที่ 2  ระดับเขต

ปี  2549

1.               ได้รับโล่รางวัลที่ 1  ในการประกวดหมอดินอาสาจากพัฒนาที่ดินเขต 2  จังหวัดชลบุรี

2.               ได้รับโล่รางวัลที่ 1  หมอดินอาสา  ของกรมพัฒนาที่ดิน  กระทราวงเกษตรและสหกรณ์

3.               ได้รับโล่พระราชทานจากสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชสยามกุฎราชกุมารในงานวันพืชมงคล  ในฐานะเกษตรกรดีเด่น  สาขาพัฒนาที่ดินเพื่อเกษตรกรรม