ดำเนินการที่สำคัญ ๆ ตามที่กล่าวมาแล้ว   ซึ่งจะไม่แตกต่างกันมากนัก    แต่จะมีที่แตกต่างกัน
บ้างในส่วนที่เป็นปลีกย่อย       ที่จะต้องดำเนินการวางแผนให้สอดคล้องกับคุณลักษณะเฉพาะ
ของศาสตร์นั้นๆ สำหรับในด้านการศึกษา โดยเฉพาะการวางแผนเพื่อจัดการศึกษาสำหรับคน
พิการนั้น   จะมีรูปแบบบางประการที่ควรจะแตกต่างจากการจัดการ   ศึกษาของคนปกติ   เนื่อง
จากสภาพความพร้อมทางด้านร่างกาย   จิตใจ  และสติปัญญา ที่แตกต่างกัน      ผู้ที่ดำเนินการ
วางแผนเพื่อจัดการศึกษาสำหรับคนพิการได้ดีที่สุดนั้น ก็คงจะต้องเป็นคนพิการหรือผู้รู้ที่ปฏิบัติ
งานเกี่ยวข้องกับคนพิการโดยตรง   ที่จะต้องร่วมกันวางแผนเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดสำหรับ
การจัดการศึกษา

แนวคิดบางประการที่จะนำเสนอเพื่อประกอบในการวางแผนจัดการศึกษาให้คน
พิการนี้ น่าจะเป็นส่วนที่จะช่วยเสริมให้การวางแผนดังกล่าวมีความรัดกุมและครอบคลุมมาก
ยิ่งขึ้น  ดังนี้
                3.1     การจัดการศึกษาสำหรับคนพิการ   ควรจะจัดควบคู่กับการฟื้นฟูสมรรถภาพ
ของคนพิการด้วย   เพื่อเป็นการเสริมสร้างศักยภาพของคนพิการ ให้มีความพร้อม และความ
สามารถ        ในการเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ    ดังนั้น     นอกจากบุคลากรที่เกี่ยวข้องกับ
การจัดการศึกษาโดยตรง   ซึ่งประกอบด้วยครู/อาจารย์   เป็นส่วนใหญ่แล้ว   จะมีบุคลากรอื่นๆ    
ที่มีความสำคัญและเกี่ยวข้อง อันประกอบด้วย พยาบาลประจำโรงเรียน แพทย์   นักกายภาพ
บำบัด นักกายอุปกรณ์เสริมและเทียม   นักจิตวิทยา ที่ปรึกษาด้านอาชีพ เป็นต้น บุคลากรกลุ่ม
หลังที่กล่าวมานี้ จะช่วยในการฟื้นฟูสมรรถภาพคนพิการโดยตรง   ซึ่งการจัดการศึกษาสำหรับ
คนพิการจะต้องประสานสัมพันธ์กับบุคลากรเหล่านี้อย่างใกล้ชิด
              3.2 การทำวิจัยเกี่ยวกับคนพิการของประเทศไทยในขณะนี้ยังมีค่อนข้างน้อยและไม่
แพร่หลายเท่าที่ควร   ดังนั้น   เป็นสาเหตุหนึ่งของการขาดข้อมูลที่สำคัญในการวางแผนจัดการ
ศึกษา     สำหรับคนพิการให้ได้ประโยชน์สูงสุด       หากจะนำผลการวิจัยเกี่ยวกับคนพิการของ
ต่างประเทศมาใช้ในการวางแผนของเรา ก็คงจะไม่เหมาะสมกับคนพิการในประเทศไทย ใน
หลาย ๆ ประการด้วยกัน   ดังนั้น     การสนับสนุนให้มีการวิจัยเกี่ยวกับความพิการของคนไทย   
จึงเป็นสิ่งที่ต้องดำเนินการเร่งด่วนอย่างเป็นรูปธรรม
              3.3 ความพิการที่ทำให้เกิดความบกพร่องทางการศึกษาของเด็กนักเรียนนั้น     จะมี
ด้วยกันหลายประเภทด้วยกัน   เช่น ความพิการด้านสติปัญญา    ด้านการพูด    ด้านการได้ยิน    
ด้านการมองเห็น     ด้านร่างกาย และสุขภาพเป็นต้น    ความพิการในแต่ละประเภท     มีความ
ต้องการที่จะได้รับการสนับสนุนและจัดการศึกษาที่แตกต่างกัน    ดังนั้น   การวางแผนเพื่อจัด
การศึกษาและฟื้นฟูสมรรถภาพให้คนพิการนั้นจะต้องวางแผนให้ครอบคลุมกับความพิการ
ในทุกประเภทด้วย
            3.4 สื่อและอุปกรณ์ช่วยในการเรียนรู้ของคนพิการ   เป็นสิ่งที่มีความจำเป็นเร่งด่วน
ที่จะต้องพัฒนาและจัดหาให้เพียงพอสำหรับการเรียนการสอน     เนื่องจากสิ่งเหล่านี้จะช่วย
เสริมการเรียนรู้ของคนพิการเป็นอย่างมาก       และในขณะนี้สื่อประเภทโทรทัศน        วิทยุ 
คอมพิวเตอร์   ระบบ Multi-Media และระบบเครือข่าย Internet     ได้เข้ามามีบทบาทช่วยใน
การเรียนรู้ของคนพิการได้เป็นอย่างดีได้มีการนำมาใช้อย่างแพร่หลาย          แต่สิ่งที่จะต้อง
พัฒนาควบคู่กับการนำสื่อเหล่านั้นมาใช้นั้นก็คือ การพัฒนาซอฟต์แวร์สำหรับช่วยการเรียน
การสอนคนพิการผ่านสื่อดังกล่าว เช่น  โปรแกรม CAI  และ Talking book ฯลฯ ซึ่งในขณะนี้
ยังมีไม่แพร่หลาย    ไม่ครอบคลุมในทุกประเภทความพิการ    ไม่ครบถ้วนตามสาขาวิชา และ
ระดับการศึกษา  
               3.5   การแนะแนวอาชีพและการหางานให้คนพิการทำหลังจากสำเร็จการศึกษา
นั้นเป็นอีกสิ่งหนึ่งที่สถานศึกษาจะต้องให้ความสำคัญ     ครูแนะแนวของสถานศึกษาจะต้อง
ประสานสัมพันธ์กับสถานประกอบการและตลาดแรงงานในท้องถิ่นอย่างใกล้ชิด   เพื่อติดต่อ
ประสานงานช่วยการมีงานทำของคนพิการ   ปัจจัยที่สำคัญอีกประการหนึ่งที่จะช่วยการมีงาน
ทำของคนพิการนั้นคือ        ความชัดเจนของกฎหมายที่จะให้สิทธิประโยชน์และบังคับสถาน
ประกอบให้รับคนพิการเข้าปฏิบัติงานตามสัดส่วนของคนงานที่กฎหมายกำหนด ซึ่งกฎหมาย 
เหล่านี้จะต้องมีความชัดเจนและมีการบังคับใช้อย่างเข้มงวด
               3.6      การจัดสิ่งอำนวยความสะดวกไว้บริการให้คนพิการ   เช่น   ทางลาดสำหรับ
รถเข็น    ลิฟต์และห้องน้ำสำหรับคนพิการ   รถโดยสารและที่ขึ้นรถโดยสารรวมทั้งเสียงบอก
สถานที่ขึ้นลงรถ เป็นต้น     สิ่งเหล่านี้ควรจะมีการประชาสัมพันธ์ให้หน่วยงานทั้งภาครัฐและ
เอกชนจัดทำสิ่งเหล่านี้ขึ้นในหน่วยงาน โดยเฉพาะสถานศึกษาที่จัดให้เด็กพิการเรียนร่วม
กับเด็กปกติซึ่งในขณะนี้มีสถานศึกษาประเภทนี้มากขึ้น การจัดสรรงบประมาณเพื่อให้สถาน
ศึกษาเหล่านี้   ได้จัดทำสิ่งอำนวยความสะดวกให้คนพิการ เป็นสิ่งที่ควรได้รับการสนับสนุน
เป็นอย่างยิ่ง
                3.7 ศูนย์นันทนาการสำหรับคนพิการและคนไม่พิการควรมีการจัดตั้งให้กระจาย
ในทุกชุมชน   เพื่อเปิดโอกาสให้คนพิการและผู้คนในชุมชนได้พบปะสังสรรค์   แลกเปลี่ยน
ความรู้ ช่วยเหลือและแก้ปัญหาของกันและกันได้เป็นอย่างด ี  และการวางแผนเพื่อจัดการ
ศึกษาให้คนพิการนั้นควรจะดำเนินการให้ครอบคลุมทั่วถึงทั้งส่วนกลางและส่วนภูมิภาค

4.ข้อเสนอเพื่อพิจารณา

   ข้อเสนอเพื่อพิจารณาที่จะนำเสนอต่อไปนี้เป็นความคิดเห็นและข้อเสนอแนะของ
คนพิการและคนปกติ ที่ได้จากการจัดทำประชาพิจารณ์ร่างพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ
ฉบับปัจจุบัน    ซึ่งจัดโดยกระทรวงศึกษาธิการและในส่วนที่เกี่ยวข้องกับการจัดการศึกษาของ
คนพิการนั้น มีข้อมูลที่น่าสนใจและเป็นประโยชน์สำหรับการวางแผนเป็นอย่างมาก     ข้อมูล
ดังกล่าวนี้มีเป็นจำนวนมากเนื่องจากเป็นการทำประชาพิจารณ์ได้จัดทำทั่วประเทศมากกว่า   
200  ครั้งด้วยกัน   ซึ่งจะขอสรุปนำเสนอความคิดเห็นและข้อเสนอแนะในส่วนที่เกี่ยวข้องกับ
คนพิการ ดังนี้
                     4.1   เด็กพิการ ควรได้รับสิทธิเท่าเทียมและเข้าเรียนร่วมกับเด็กปกติ
                     4.2 นักเรียนหูหนวก ควรได้รับสิทธิ ดังต่อไปนี้
                              มีคนช่วยจดคำบรรยาย
                               ได้รับเครื่องช่วยในการฟัง
                               ได้นั่งแถวหน้าเพื่ออ่านปากครูได้
                               ได้ดูภาษามือจากทีวีการศึกษา
                                มีผู้ช่วยสอนพิเศษ
                              ได้รับการศึกษาขั้นสูงสุด
                     4.3   ควรให้ผู้ปกครอง บิดามารดาของเด็กพิการ   หรือเด็กที่มีความสามารถ
พิเศษจัดการศึกษาสำหรับบุตรของตนได้     โดยได้รับการสนับสนุนสงเคราะห์จากรัฐใน
กรณีครอบครัวนั้น ๆ ขาดแคลนทุนทรัพย์
                    4.4   ควรให้การสนับสนุนด้านงบประมาณ   สำหรับการศึกษาคนพิการ การ      
พัฒนาครูสอนคนพิการ   การจัดหาสิ่งอำนวยความสะดวก และสื่อสำหรับการศึกษาของคน
พิการ
                   4.5   ควรให้สิทธิ   และส่งเสริมการพัฒนาการศึกษาแก่คนพิการ ซึ่งเป็นผู้ด้อย
โอกาส   ซึ่งอยู่ในชนบทให้ทัดเทียมกับคนพิการที่อยู่ในเมือง
                   4.6 คนพิการควรได้รับสิทธิการศึกษาขั้นพื้นฐาน   12 ปี   เช่นเดียวกับบุคคล
ทั่วไป
                   4.7 ควรจัดการศึกษาให้คนพิการโดยคำนึงถึงสิ่งอำนวยความสะดวกที่เอื้อต่อ
การจัดการเรียนการสอนและศักยภาพของผู้เรียน
                   4.8 สถานศึกษาที่จัดการเรียนการสอนเพื่อคนพิการควร   ได้รับการพิจารณา
จัดสรรงบประมาณเป็นการพิเศษความคิดเห็นและข้อเสนอแนะที่นำเสนอนี้เป็นเพียงส่วน
หนึ่งจากที่ได้รับในการจัดทำประชาพิจารณ์ร่างพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติทั่วประเทศ   
จากความคิดเห็นและข้อเสนอแนะเหล่านี้   น่าจะมีส่วนช่วยให้วิสัยทัศน์   ของนักวางแผนการ
ศึกษาเพื่อคนพิการมีความชัดเจนมากยิ่งขึ้น
               โดยสรุป  การจัดการศึกษา   เพื่อคนพิการในปัจจุบันนี้     เป็นเรื่องสำคัญและ จำเป็นซึ่งได้รับความสนใจจากสังคมเป็นอย่างมาก    การพัฒนาการศึกษาเพื่อคนพิการจะ เริ่มมีการพัฒนาเป็นรูปธรรมมากยิ่งขึ้นในเร็ว ๆ นี้ เนื่องจากร่างพระราชบัญญัติการศึกษา ฉบับนี้ได้ผ่านความเห็นชอบจากวุฒิสภาและสภาผู้แทนราษฎรแล้วในขณะนี้  และพร้อมที่ จะประกาศเป็นกฎหมายได้ทันที หลังจากที่ได้ทรงลงพระปรมาภิไธยแล้วร่างพระราชบัญญัติ ฉบับนี้ได้กล่าวถึงการจัดการศึกษาสำหรับคนพิการไว้ชัดเจนมากใน  หมวด 2   เรื่อง สิทธิ และหน้าที่ทางการศึกษา มาตราที่ 10  มีกล่าวดังนี้                "การจัดการศึกษาสำหรับบุคคลซึ่งมีความบกพร่องทางร่างกาย  จิตใจ  สติปัญญา    อารมณ์ สังคม การสื่อสารและการเรียนรู้  หรือมีร่างกายพิการ  หรือทุพพลภาพ  หรือบุคคล ซึ่งไม่สามารถพึ่งตนเองได้ หรือไม่มีผู้ดูแลหรือด้อยโอกาส    ต้องจัดให้บุคคลดังกล่าวมีสิทธิ และโอกาสได้รับการศึกษาขั้นพื้นฐานเป็นพิเศษ     การศึกษาสำหรับคนพิการในวรรคสอง  ให้จัดตั้งแต่แรกเกิดหรือพบความพิการ  โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย และให้บุคคลดังกล่าวมีสิทธิ ได้รับสิ่งอำนวยความสะดวก   สื่อ   บริการ    และความช่วยเหลืออื่นใดทางการศึกษา  ตาม หลักเกณฑ์และวิธีการที่กำหนดในกฎกระทรวง"                การวางแผนและการจัดทำโครงการเพื่อจัดการศึกษาสำหรับคนพิการ     มีความ สำคัญมาก และเป็นงานที่มีความละเอียดอ่อน และมีข้อจำกัดมากกว่าการวางแผนการศึกษา โดยทั่วๆ ไป        การศึกษาจะต้องช่วยให้คนพิการสามารถพัฒนาศักยภาพของตนเองให้มี ประสิทธิภาพสูงสุด    สังคมจะต้องเปลี่ยนแนวความคิดและมุมมองที่รับรู้ในอดีตว่าคนพิการ เป็นคนที่มีความทุกข์ จะต้องได้รับการช่วยเหลือตลอดเวลานั้น    เรื่องเหล่านี้ได้เปลี่ยนไป แล้ว  สังคมจะต้องมีมุมมองสำหรับคนพิการใหม่ว่า  คนพิการเป็นผู้ที่มีความสามารถพัฒนา ศักยภาพของตัวเองได้ ไม่เป็นภาระของสังคม  และสังคมควรจะชื่นชมในการพัฒนาศักยภาพ ของเขาด้วย    ดังนั้น   หากสังคม   รัฐบาล  มูลนิธิ  และเอกชน สนับสนุน รวมทั้งเปิดโอกาส ทางการศึกษา การฝึกฝนอบรม ให้อย่างจริงจัง  ผู้พิการดังกล่าวก็จะสามารถช่วยเหลือส่วน